Instytut Pamięci Narodowej Pamięci Polaków, Ormian i Sprawiedliwych Ukraińców z Kut nad Czeremoszem pomordowanych przez ukraińskich nacjonalistów w 1944 roku - Oborniki Śląskie, 22 kwietnia 2024 - Aktualności -

Szczegółową dokumentację zawdzięczamy zapobiegliwości miejscowego proboszcza rzymskokatolickiego ks. Wincentego Smala, który notował wszystkie przypadki zbrodni w prowadzonej przez siebie księdze zmarłych oraz księdze status animarum.  Zapisy przysłużyły się również w decydujący sposób przy powstaniu późniejszych opracowań. Kulminacja mordów nastąpiła 80 lat temu w czasie kilkunastu tragicznych kwietniowych dni. W grudniu 1946 roku, przed wyruszeniem pociągu ekspatriacyjnego, Maria Pudło (Korzeniowska) pobrała ziemię z grobu zamordowanych córek Janiny Rozalii i Stanisławy. Państwo Korzeniowscy wykupili kwaterę na cmentarzu w Obornikach Śląskich, gdzie została złożona ta swoista relikwia z Kut. Intencją było przesłanie „niech to będzie miejsce modlitwy i pamięci poświęcone wszystkim pomordowanym w Kutach”. Według pani Romany Obrockiej, inicjatorki upamiętnienia, miejsce to stało ważnym punktem wspólnotowego życia ekspatriowanych Kutczan. Pracownicy Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN we Wrocławiu: Sylwia Krzyżanowska i Wojciech Trębacz opracowali, sfinansowane przez IPN, upamiętnienie zbudowane właśnie w tym miejscu cmentarza parafialnego w Obornikach Śląskich.

W 80. rocznicę wydarzeń Instytut Pamięci Narodowej, wspólnie z Potomkami Kutczan i Burmistrzem Obornik Śląskich Arkadiuszem Poprawą, zorganizował uroczystość odsłonięcia dwóch czarnych tablic nagrobnych z wyrytymi inskrypcjami i znakiem projektu Ocalamy. Uroczystość, prowadzona przez naczelnika OBUWiM Wojciecha Trębacza, przebiegła w bardzo podniosłej i nasyconej wzruszeniem i emocjami atmosferze, przy obecności licznej grupy potomków Kutczan, Polaków i Ormian. Wzięli w niej udział: poseł na Sejm Mirosława Stachowiak-Różecka, radni Sejmiku Województwa Dolnośląskiego: Tytus Czartoryski i Damian Mrozek, przedstawiciele wojska i policji, młodzież ze Szkoły Podstawowej nr 2 w Obornikach Śląskich.  Społeczność ormiańską reprezentowali m.in. Wanda i Jan Lintnerowie – najbliżsi krewni bohaterów dramatu; profesor Ara Sayegh z żoną Tanią, w Jego wykonaniu usłyszeliśmy śpiewane szarakany (ormiańskie hymny); pani Anna Olszańska – prezes Związku Ormian z Gliwic; Pani Monika Agopsowicz i Pan Władysław Deńca z Sulejówka (kwartalnik Awedis); pani Elżbieta Łysakowska z Wrocławia, redaktor portalu www.ordynariat.ormianie.pl; Pani Joanna Napp i Pan Jacek Napp z Gdyni. Należy podkreślić obecność przedstawicieli Ogólnopolskiego Oddziału Kołomyjan „Pokucie” we Wrocławiu z prezesem Ryszardem Saczyńskim.

Zarówno pani Romana Obrocka, potomkini ormiańskich Kutczan, jak i dyrektor Oddziału IPN we Wrocławiu dr hab. Kamil Dworaczek podkreślili w swoich przemówieniach główną ideę upamiętnienia posługując się cytatem  „nie o zemstę, lecz o pamięć wołają ofiary”. Słowa te stały się mottem uroczystości wyrażonej również w modlitwie ekumenicznej, mówionej i śpiewanej w językach polskim, ormiańskim i ukraińskim.