Instytut Pamięci Narodowej Odznaczenie Krzyżami Wolności i Solidarności działaczy opozycji antykomunistycznej – Polkowice, 29 sierpnia 2022 - Aktualności -

Odznaczenie, które miałem wielki zaszczyt powiesić na Panów piersi, Krzyż Wolności i Solidarności niesie w sobie głęboką symbolikę i ogromną wartość. (…) Jest ona zamknięta w krzyżu. To Krzyż Wolności i Solidarności, a jak wiemy krzyż jest symbolem zwycięstwa dobra nad złem, cierpienia dla lepszego świata i miłosierdzia

– mówił dr Karol Nawrocki.

Kiedy w Polsce dominowała pogarda, propaganda, kłamstwo i totalitarny system komunistyczny to w Was była wolność, w waszych sercach i waszych umysłach. Chcieliście tę wolność ponieść także w kolejne pokolenie i byliście gotowi wstąpić do „Solidarności”. (…) Za tę odwagą, za rozwagę serdecznie Wam dziękuję – powiedział do odznaczonych prezes IPN dr Karol Nawrocki.

Podczas wydarzenia, został odczytany list marszałek Sejmu Elżbiety Witek. Dokonał tego burmistrz Polkowic Łukasz Puźniecki. Uroczystość poprowadził dyrektor wrocławskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej dr Paweł Rozdżestwieński.

Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm 5 sierpnia 2010 roku. Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 roku, przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu. Krzyż nadawany jest przez Prezydenta RP, na wniosek prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL.  Pierwowzorem Krzyża Wolności i Solidarności jest Krzyż Niepodległości z II RP.

Krzyżem Wolności i Solidarności zostali odznaczeni:

• Józef Gojdź – (ur. 8.04.1967 r.) w latach 1984–1986 był członkiem grupy „małego sabotażu” działającej w ramach Solidarności Walczącej (SW) w Lubinie. Grupa przeprowadziła kilkadziesiąt akcji rozrzucania ulotek, malowania kotwic oraz napisów SW na murach budynków na osiedlu Polne w Lubinie. Brał również udział w głośnej akcji namalowania napisu SW na plakacie wzywającym do udziału w wyborach na osiedlu Polne. W ramach prowadzonej działalności uczestniczył w kontroli frekwencji wyborczej w lokalu wyborczym na osiedlu Polne w Lubinie. Jedną z najbardziej znanych akcji grupy „małego sabotażu” było wystawienie oraz ochrona na cmentarzu komunalnym w Lubinie 1 listopada 1984 r. krzyża brzozowego z napisem „Ks. Jerzy Popiełuszko zamordowany przez SB”, pod którym wkrótce zapłonęło wiele świec. 1 listopada 1985 r. członkowie grupy postawili też krzyż brzozowy z tablicą opatrzoną napisem „Zamordowanym przez Sowietów w Katyniu”. 31 sierpnia 1985 r. w Lubinie Józef Gojdź uczestniczył w manifestacji ulicznej, w trakcie której domagano się uwolnienia więźniów politycznych, zapewnienia swobód obywatelskich oraz legalizacji „Solidarności”.
• Sławomir Jakubów – (ur. 7.04.1967 r.) w latach 1984–1986 był członkiem grupy „małego sabotażu” działającej w ramach Solidarności Walczącej (SW) w Lubinie. Grupa przeprowadziła kilkadziesiąt akcji rozrzucania ulotek, malowania napisów SW na murach budynków w Lubinie. Sławomir Jakubów brał udział w głośnej akcji namalowania napisu SW na plakacie wzywającym do udziału w wyborach na osiedlu Polne. Był również uczestnikiem kontroli frekwencji w lokalu wyborczym na osiedlu Polne w Lubinie. Jedną z najbardziej znanych akcji grupy „małego sabotażu” było wystawienie oraz ochrona na cmentarzu komunalnym w Lubinie 1 listopada 1984 r. krzyża brzozowego z napisem „Ks. Jerzy Popiełuszko zamordowany przez SB”, pod którym wkrótce zapłonęło wiele świec. 1 listopada 1985 r. członkowie grupy postawili też krzyż brzozowy z tablicą opatrzoną napisem „Zamordowanym przez Sowietów w Katyniu”. W sierpniu 1985 r. w Lubinie pan Sławomir Jakubów uczestniczył w manifestacji ulicznej, w trakcie której domagano się uwolnienia więźniów politycznych oraz legalizacji NSZZ „Solidarność” oraz gwarancji swobód obywatelskich.
• Józef Kowalik – (ur. 13.03.1956 r.) w latach osiemdziesiątych XX w. był zatrudniony w Zakładach Robót Górniczych (ZRG) KGHM w Lubinie. Pracował na terenie wydobywczym Zakładów Górniczych (ZG) „Rudna” w Polkowicach. W dniach 14–17 grudnia 1981 r. uczestniczył w strajku okupacyjnym w ZG „Rudna” pełniąc rolę szefa zmiany strajkowej straży robotniczej oraz członka Komitetu Strajkowego na Szybie „Rudna Zachodnia”. Po zakończeniu strajku 19 grudnia 1981 r., wraz z całą załogą, został represyjnie zwolniony, a następnie przyjęty do pracy ponownie. Ponadto został powołany do czynnej służby wojskowej, którą odbywał w okresie od 2 kwietnia 1982 r. do 25 czerwca 1982 r. w Lubuskiej Brygadzie WOP. W latach 1982–1985 był działaczem Tajnej Komisji Zakładowej (TKZ) NSZZ „Solidarność” ZRG w Lubinie. Zbierał wówczas składki na związkową działalność konspiracyjną, kolportował ulotki i wydawnictwa „Solidarności”. Jednocześnie jako członek TKZ NSZZ „Solidarność” oraz działacz Solidarności Walczącej w Lubinie był odpowiedzialny za liczne akcje ulotkowe, organizowanie protestów i wykonywanie napisów na murach oraz wyrobiskach kopalń. W maju i sierpniu 1988 r. był współorganizatorem strajków w ZG „Rudna” w Polkowicach.
• Eugeniusz Liszewski – (ur. 2.03.1955 r..) od września 1980 r. był działaczem NSZZ „Solidarność”. W dniach 14–17 grudnia 1981 r. brał udział w strajku okupacyjnym w Zakładach Górniczych (ZG) „Rudna” w Polkowicach. W latach 1982-1983 był członkiem Tajnej Komisji Zakładowej (TKZ) NSZZ „Solidarność” w ZG „Rudna”. 28 marca 1983 r. został tymczasowo aresztowany i oskarżony o to, że w okresie od marca 1982 r. do lutego 1983 r. w Polkowicach współtworzył TKZ NSZZ „Solidarność” ZG „Rudna”, uczestniczył w konspiracyjnych zebraniach komitetu koordynującego oraz prowadził działalność organizatorską i finansową. 1 sierpnia 1983 r. Prokurator Rejonowy w Lubinie na mocy ustawy o amnestii z dnia 21 lipca 1983 r. umorzył postępowanie przygotowawcze wobec pana Eugeniusza Liszewskiego w związku z prowadzoną działalnością opozycyjną. Pomimo umorzenia postępowania pozostawał on w areszcie za działania mające na celu spowodowanie eksplozji materiałów wybuchowych, za co ostatecznie 30 września 1983 r. został skazany wyrokiem Sądu Śląskiego Okręgu Wojskowego we Wrocławiu na rok i 6 miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu na 2 lata, karę grzywny w wysokości 20 tys. oraz zwrot 8,5 tys. zł kosztów sądowych. 1 października 1983 r. został zwolniony z Aresztu Śledczego we Wrocławiu. W latach 1983–1989 zajmował się kolportażem wydawnictw podziemnych, takick jak m. in.: „Solidarność Walcząca”, „Żądło Robola”, „Afirmacja", „Wolny Głos”. W latach 1984–1989 był również członkiem Solidarności Walczącej w Lubinie. W 1988 r. był współorganizatorem strajku w ZG „Rudna”, a w okresie 1988–1989 był współorganizatorem i członkiem Komitetu Organizacyjnego NSZZ „Solidarność” w Zakładach Robót Górniczych Kombinatu Górniczo-Hutniczego Miedzi w Lubinie.