Instytut Pamięci Narodowej Projekcja filmu „Prywatne śledztwo majora Zakirova” – Opole, 23 kwietnia 2018 - Aktualności -

23 kwietnia 2018 roku w Zespole Szkół Zawodowych im. B. Koraszewskiego w Opolu odbył się Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. Uczniowie usłyszeli wykład Andrzeja Koziara (OBEN IPN Wrocław Delegatura w Opolu) pt. „Zbrodnia Katyńska w świetle dokumentów”. Następnie odbyła się projekcja filmu „Prywatne śledztwo majora Zakirova” w reż. Jarosława Mańki. Film opowiada poruszającą historię majora KGB Olega Zakirowa, który prowadził własne śledztwo w sprawie Zbrodni Katyńskiej i w latach 90. przekazał Polakom akta sprawy.

W 1998 r. z powodu swych badań Zakirov musiał uciekać z rodziną do Polski. Na początku żył w Łodzi w skrajnej biedzie, a na obywatelstwo czekał długo. Nowa ojczyzna nie przyjęła go z otwartymi ramionami, choć przez lata starał się ustalić, ilu polskich oficerów zostało zamordowanych w Katyniu. Major KGB ze Smoleńska, Uzbek, który wierzył niegdyś, iż dzięki pracy we wszechwładnej instytucji będzie mógł oczyścić państwo z korupcji i nadużyć.

Ojciec w 1981 r. wyznał mu, że jego dziadkiem był Madamin Chodżajew Chałchodżu, który w czasach stalinowskiego terroru został zamordowany jako wróg państwa. Wtedy Zakirov zainteresował się historią sowieckich prześladowań. Ale jeszcze w latach 80. dwa lata służył w Afganistanie. W 1984 r. pytał już jednak podpułkownika Giercenkę z Charkowa o Katyń. Ten powiedział mu, że zbrodni dokonało NKWD. Wtedy Zakirov zaczął prowadzić własne śledztwo w sprawie śmierci polskich oficerów.

Wyniki „śledztwa” przekazywał dziennikarzom ze Smoleńska i z Moskwy, a ci publikowali je w gazetach. Na temat zbrodni powstał nawet dokument telewizyjny. W końcu napisał do przełożonych, że dacze budowane przez KGB stoją w lasku Kozie Góry, czyli dokładnie na grobach Polaków. Wtedy cierpliwość przełożonych się skończyła. Zakirovowi zamknięto dostęp do archiwum i zakazano prowadzenia dochodzeń.

Zaczęto go podsłuchiwać i szukać na niego „haków”. Wreszcie uznano za chorego psychicznie i wyrzucono z KGB. Dwukrotnie potrącił go też motocykl. Nie mógł już znaleźć pracy. W 1990 r. zainteresowali się nim natomiast polski konsul Michał Żurawski i dziennikarka Krystyna Kurczab-Redlich. A Zakirov przekazywał Ambasadzie RP w Moskwie informacje o grobach w Katyniu i wyniki prowadzonego przez siebie postępowania.

Dotarł do świadków i wykonawców zbrodni katyńskiej, spisywał i przechowywał ich zeznania, poznał również dokumentację mordów dokonywanych na Polakach w okresie tzw. wielkiego terroru w latach 30. XX wieku. Nawiązał też m.in. kontakt z polskim reżyserem Marcelem Łozińskim, kręcącym film „Las Katyński”, oraz z Aleksiejem Pamiatnychem, działaczem rosyjskiego Stowarzyszenia Memoriał.

W 1991 roku Zakirov został usunięty ze służby w KGB pod pretekstem „schizofrenii o spowolnionym działaniu”. Choć dotarł do Polski z żoną i córką, gdyż w Rosji grożono mu śmiercią, dopiero w 2002 roku prezydent Aleksander Kwaśniewski nadał mu obywatelstwo polskie. Potem przyznano mu 1500 zł renty i Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

Ale Zakirov, z wykształcenia prawnik, i tak musiał imać się prac fizycznych, m.in. jako murarz. Znamienny tytuł nosiła autobiografia, którą wydał w 2010 roku – „Obcy element”. Tak nazwali go zwierzchnicy z KGB, kiedy zwalniali go ze służby, i tak czasem czuł się nad Wisłą.

Oleg Zakirov został przez IPN wyróżniony tytułem Kustosza Pamięci Narodowej (2014). Niestety, urodzony w 1952 roku prawnik, który walczył o prawdę historyczną także dla Polaków, zmarł 18 kwietnia 2017 r. Jego pogrzeb odbył się 27 kwietnia w Łodzi, na cmentarzu ewangelickim.

http://www.polska1918-89.pl/pdf/prywatne-sledztwo-majora-zakirowa,1736.pdf