Instytut Pamięci Narodowej „A jednak kolej V – Historyczne i współczesne relacje między koleją a przemysłem” - ogólnopolska interdyscyplinarna konferencja naukowa – 7 grudnia 2022 - Aktualności -

W 2006 r. jubileuszowi 150-lecia istnienia kolei w górnośląskim Rybniku towarzyszyła konferencja naukowa, podsumowująca stan badań oraz opisująca współczesność tego środka transportu. Pięć lat później, w związku z przygotowaniami do wydania monografii Dzieje kolei w Polsce, pierwszej po 40 latach syntetycznej pracy na temat historii sieci kolejowej, podobne wydarzenie miało już charakter ogólnopolski, a badacze podjęli namysł nad znaczeniem transportu kolejowego dla historii kraju. Trzy lata później owocem zadanych wówczas pytań stała się następna konferencja, w czasie której dyskutowano o sukcesach i porażkach kolei. W kolejnych latach coraz liczniej zgromadzeni historycy, geografowie, przedstawiciele innych dyscyplin nauki, skupiali swoją uwagę na relacjach między koleją a państwem czy na architekturze obiektów kolejowych. Wszystkie te inicjatywy były prowadzone, inspirowane i organizowane przez Muzeum w Rybniku (dr Dawid Keller), od 2014 r. we współpracy z Uniwersytetem Ekonomicznym w Katowicach. Gdy w 2018 r. inicjatywie zagroziło przerwanie, środowisko wrocławskich badaczy dziejów transportu kolejowego (dr hab. Tomasz Przerwa prof. UWr i dr Bartosz Kruk, we współpracy z dr. D. Kellerem) zdecydowało się na kontynuację inicjatywy pod szyldem „A jednak kolej”, we współpracy Muzeum Historycznego w Lubinie (które gościło obrady w latach 2018-2019), Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Oddziału IPN we Wrocławiu. W cykl zaangażowało się okresowo  Muzeum Śląskie w Katowicach oraz Muzeum w Chorzowie, a od 2021 r. również Instytut Śląski w Opolu. Przedsięwzięciom tym towarzyszyły publikacje pokonferencyjne.

Już po raz 11 (a piąty w formule „A jednak kolej”) kilkunastu badaczy dziejów transportu kolejowego spotka się, by tym razem rozmawiać o historycznych i współczesnych relacjach między koleją a przemysłem: produkcją taboru, pomysłami na usprawnienie działania kluczowych węzłów kolejowych dla poprawy obsługi transportowej przemysłu ciężkiego, makro i mikro przykładami współpracy między przewoźnikami a przemysłem, wreszcie szeroko rozumianą nowoczesnością i zmianami technologicznymi.

Tym razem miejscem obrad będzie Przystanek Historia we Wrocławiu. Wstęp wolny.

Organizatorzy: dr Bartosz Kruk, dr hab. Tomasz Przerwa prof. UWr, dr Dawid Keller

Współorganizatorzy:

Instytut Śląski w Opolu, Uniwersytet Wrocławski, Muzeum Historyczne w Lubinie.

„A jednak kolej V – Historyczne i współczesne relacje między koleją a przemysłem” Ogólnopolska interdyscyplinarna konferencja naukowa – 7 grudnia 2022 r.

Czas i miejsce akcji 7 grudnia 2022 r. Wrocław ul. Długosza 48, Centrum Edukacyjne  IPN ,,Przystanek Historia".

Program

9:00 Rozpoczęcie

PANEL I

9:10 dr Przemysław Dominas (Wrocław), Kolej Tarnów – Leluchów a udział w budowie przemysłu rodzimego

9:30 Jarosław Szczuryk vel Szczerba, Stanisław Porębiak (Wrocław), Opowieść o szynach

9:50 Kacper Rosner-Leszczyński (Uniwersytet Wrocławski), „Na naszą pracę patrzy całe społeczeństwo”. Wykorzystanie transportu szynowego do wywozu gruzu i cegieł w powojennym Wrocławiu

10:10 dr Mateusz Smolarski (Uniwersytet Opolski), Wybrane bariery realizacji kolejowych przewozów towarowych ze szczególnym uwzględnieniem transportu intermodalnego w Polsce

10:30 Przerwa i dyskusja kawowa

PANEL II

10:50 prof. dr hab. Andrzej Mielcarek (emeritus Uniwersytet Szczeciński), Produkcja lokomotyw w szczecińskiej stoczni Vulcan i elbląskiej stoczni F. Schichau

11:10 dr hab. Andrzej Synowiec (Uniwersytet Jagielloński), W trosce o rozwój polskiego przemysłu kolejowego –  myśl techniczna Kazimierza Zembrzuskiego

11:30 Paweł Mierosławski (Warszawa), Lokomotywy parowe w polskim przemyśle

11:50 Maciej K. Cichoń (UJK Kielce), Koncepcje budowy Drogi Żelaznej Iwangorodzko-Dąbrowskiej wobec Staropolskiego Okręgu Przemysłowego 1856-1881

12:10 Dyskusja i przerwa kawowa

PANEL III

12:30 dr Tadeusz Bocheński (Uniwersytet Szczeciński), Wielkość ruchu kolejowego generowanego przez wybrane zakłady przemysłowe w Polsce

12:50 dr Ariel Ciechański (Instytut Geografii PAN), Regres i rozwój sieci kolei polskiego górnictwa rud żelaza

13:10 dr Paweł Glugla (Małopolskie Towarzystwo Naukowe), Regres usług PKP w latach 50. i 60. XX w. i próby modernizacji kolejnictwa PRL zawarte w dyrektywach KC PZPR

13:30 Kacper Groń, Krzysztof Brandys (Stacja Chrzanów), Kolej – Fabryka – Miasto, Wpływ kolei na powstanie Pierwszej Fabryki Lokomotyw w Polsce „Fablok” oraz rozwój miasta Chrzanowa

13:50 Dyskusja i przerwa obiadowa

PANEL IV

15:20 dr hab. Edyta Majcher-Ociesa (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach), Bocznice kolejowe na terenie Zagłębia Dąbrowskiego w latach 30. XX w.

15:40 dr Dariusz Opaliński (Uniwersytet Rzeszowski), Bocznica kolejowa WSK-PZL Rzeszów i jej znaczenie dla dziejów zakładu

16:00 dr Dawid Keller (Koleje Śląskie), Projekt rozwoju katowickiego węzła kolejowego z 1949 r.

16:20 Wojciech Dinges (Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia), Ładunek czy pasażer? Potrzeby przewozowe w świetle rozwoju kolei na Górnym Śląsku i Zagłębiu Dąbrowskim

16:40 Dyskusja i przerwa kawowa

PANEL V

17:00 dr Marcin Jarząbek (Uniwersytet Jagielloński), CETAR. Jak PKP w PRL rozliczała się z klientami za pomocą komputera

17:20 dr Bartosz Kruk (Instytut Pamięci Narodowej Oddział we Wrocławiu), Lepiej (bardziej komfortowo), ale czy szybciej? Podróżowanie koleją po Dolnym Śląsku na przełomie lat 50. i 60. XX w.

17:40 dr hab. Tomasz Przerwa prof. UWr (Uniwersytet Wrocławski), Wrocławskie kręgi przemysłowo-handlowe i kolej (okres międzywojenny)

Jakub Halor
 ,,Koleje piaskowe na Śląsku - zarys dziejów podsystemu kolejowego dedykowanego do obsługi przemysłu węglowego"

18:00 Dyskusja i podsumowanie obrad