Instytut Pamięci Narodowej Dni, które wstrząsnęły … pojałtańskim światem. Pielgrzymka Ojca św. Jana Pawła II do Polski 2–10 VI 1979 r. - Aktualności -

Pragnienie odwiedzenia Ojczyzny towarzyszyło Janowi Pawłowi II od początku jego pontyfikatu. Zamierzeniem papieża był udział w corocznie organizowanych w maju uroczystościach upamiętniających męczeńską śmierć św. Stanisława biskupa, zamordowanego decyzją króla Bolesława Śmiałego w Krakowie w kościele na Skałce w 1079 r. Komunistyczne władze świadome były jednak nader oczywistej analogii historycznego konfliktu między królem a biskupem – w odniesieniu do aktualnej sytuacji politycznej w kraju. Dlatego na drodze negocjacji prowadzonych ze Stolicą Apostolską i Episkopatem Polski przyjęto kompromisowe rozwiązanie. Zamiast krótkiego, dwudniowego pobytu w maju – zdecydowano o możliwości przybycia Ojca św. do Polski na dziewięć dni w czerwcu 1979 r.

Podczas I pielgrzymki do Ojczyzny Jan Paweł II odwiedził: Warszawę, Gniezno, Częstochowę, Kraków, Kalwarię Zebrzydowską, Wadowice, Oświęcim i Nowy Targ. Pomimo mnożonych przez państwowe władze przeszkód i utrudnień – miejsca obecności papieża gromadziły miliony wiernych ze wszystkich regionów kraju, a także wielu przybyszów z ościennych państw. Próby fałszowania tego faktu ze skrupulatnością podejmowały reżimowe media – zwłaszcza telewizja, która relacjonując wizytę papieską, pomijała ujęcia wskazujące na masowy udział wiernych w spotkaniach z Ojcem św., koncentrując uwagę na obrazach osób starszych oraz duchowieństwa.

Głoszone w tych dniach przez Jana Pawła II przesłanie, zainicjowane wypowiedzianym 2 czerwca na ówczesnym Placu Zwycięstwa modlitewnym wezwaniem Niech zstąpi Duch Twój... i odnowi oblicze tej ziemi, przenicowało świadomość ogółu społeczeństwa polskiego. W czasie ówczesnego braku wolności i wszechwładzy cenzury – wypowiadane publicznie i z odwaga papieskie słowa – krusząc monopol informacyjny państwa, poza kształtowaniem religijnej dojrzałości słuchaczy, dodawały otuchy oraz zgodnie z wyznawaną wiarą wytyczały kierunki działań w życiu publicznym. Jego głos kierowany do milionów Polaków stanowił jednocześnie formę protestu i sprzeciwu, wyrażoną w ich imieniu wobec komunistycznych władz kraju.

Papieska pielgrzymka poza utwierdzeniem w społeczeństwie polskim poczucia dumy i godności, uświadomiła mu własną siłę i konieczność domagania się fundamentalnego dla każdego człowieka prawa do wolności w różnorodnych sferach życia, w tym prawa do swobodnego wyznawania swej wiary. Uwidoczniony po wyborze papieża Polaka i jego pielgrzymce do Ojczyny rozdźwięk między władzą a społeczeństwem, pogłębiony nieudolną i cyniczną polityką, prowadzącą do załamania gospodarki i zubożenia licznych rzesz pracowniczych, doprowadzić musiały do wstrząsu i protestów. W lecie 1980 r. przez całą Polskę przetoczyła się na niespotykaną dotychczas skalę fala strajków. Ich kulminacja nastąpiła w sierpniu. Strajkom towarzyszyły oznaki i symbole religijne: krzyże, kopie obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej oraz zdjęcia papieża Jana Pawła II. Zdobiły one bramy i ogrodzenia zakładów pracy – świadcząc o wpływie, jaki na dokonujące się w kraju przemiany wywarło przesłanie Jana Pawła II kierowane w czerwcu 1979 r. do ogółu polskiego społeczeństwa. W ciągu dziesięciolecia ten zryw wolności – rozprzestrzeniając się na kolejne kraje zależne od politycznych decyzji Kremla, spowodował agonię systemu komunistycznego w Europie oraz jego kompromitację w świecie.

dr Stanisław A. Bogaczewicz

fotografie kolorowe – kadry z filmu dok. PIELGRZYM, reż. Andrzej Trzos-Rastawicki