E-KsięgarniaOd kontrkultury do New Age. Wybrane zjawiska społeczno-kulturowe schyłku PRL i ich korzenie, red. Ewa Chabros, Wrocław 2014, 303 s. (seria: Inne strony historii)
Prezentowana publikacja jest ostatnim ogniwem, zamykającym i zarazem podsumowującym działania wrocławskiego oddziału IPN w ramach projektu „Rok Kultury Niezależnej". Znalazły w niej miejsce teksty poświęcone alternatywnym działaniom w kulturze niezależnej, które mieściły się w szerokim obszarze pomiędzy kontrkulturą a zupełnie nowymi zjawiskami kulturowymi przełomu dekad lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX w. Wrocław był polską kolebką działań alternatywnych: to tu w roku 1957 odbył się pierwszy w Europie Środkowo-Wschodniej happening, choć nie znano jeszcze takiego terminu, od połowy lat sześćdziesiątych działały tu eksperymentalne warsztaty teatralne Jerzego Grotowskiego i tu właśnie narodził się pomysł zorganizowania festiwalu Teatru Otwartego. Tu w końcu istniał odpowiedni klimat sprzyjający narodzinom Pomarańczowej Alternatywy i tu od 1980 r. działała legendarna grupa LuXus, która stworzyła wrocławską szkołę szablonu, obecnego w postaci graffiti, w drugiej połowie lat osiemdziesiątych na murach całej Polski.
W tomie znalazły się teksty poświęcone działaniom alternatywnym w Polsce, głównie w latach osiemdziesiątych XX w., z uwzględnieniem jednak niektórych wcześniejszych, istotnych dla pełniejszego zrozumienia polskiej specyfiki zjawiska. Mowa o ruchu hipisów, identyfikowanym z zachodnią kontrkulturą lat sześćdziesiątych i jego funkcjonowaniu w warunkach PRL-u czy sensibilizmie, którego twórcy byli prekursorami działań charakterystycznych dla Pomarańczowej Alternatywy trzy dekady później.
SPIS TREŚCI
Wstęp
I Kontrkultura – kultura alternatywna: źródła, idee
Waldemar Kuligowski
Kultura, kontrkultura, antykultura. Zakresy znaczeniowe pojęć i ich zastosowanie wobec sytuacji w PRL
Leszek Kleszcz
Filozofia i kontrkultura – ludzie, idee, ideologie
II Ruchy społeczno-kulturowe
Piotr Antoniewicz
Ruch ekologiczny w Polsce lat osiemdziesiątych. Idee – źródła – działania
Grzegorz Waligóra
Ekologia jako forma działalności opozycyjnej w PRL, na przykładzie Ruchu „Wolność i Pokój"
Grzegorz Skrukwa
„Harcerska alternatywa". Wokół tygodnika „Na Przełaj" (1980–1989)
Aleksandra Szlagowska
Konflikty w polskich subkulturach w latach osiemdziesiątych XX w.
Anna Wiśniewska
Kolorowe paciorki w szarej rzeczywistości, czyli geneza i działalność Polskiego Ruchu Przyjaciół Indian
Joanna Żak-Bucholc
Prekursorzy Nowej Ery. Akademia Życia jako przykład alternatywnej wizji zdrowia
Dorota Hall
Od kontrkultury do New Age? Źródła i konteksty nowej duchowości w Polsce
III Oczami twórców i uczestników
Michał Jędrzejewski
Sensibilizm i wczesne akcje happeningowe we Wrocławiu
Alexander Sikora
GnG – koniec sztuki i początek twórczego życia
Krzysztof Albin
Kontrkultura w PRL. Oryginał czy adaptacja? Studium Pomarańczowej Alternatywy i Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego
Grzegorz Kmita „Patyczak"
Polskie graffiti szablonowe lat osiemdziesiątych jako zjawisko społeczne
IV Z perspektywy Służby Bezpieczeństwa
Bogusław Tracz
„Zdemoralizowane brudasy". Początki ruchu hipisowskiego w Polsce oraz przeciwdziałania ze strony instytucji wychowawczych i represyjnych państwa
Joanna Dardzińska
Pomarańczowa Alternatywa w świetle akt operacyjnych Służby Bezpieczeństwa Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu…….
Ewa Chabros
„Myślą nie zatrzymasz pały, pałą nie zatrzymasz myśli". Graffiti a organy represji na Dolnym Śląsku w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX w.
Noty o autorach
Bibliografia
Indeks osobowy
Wykaz skrótów
