E-KsięgarniaRobert Klementowski, W cieniu sudeckiego uranu. Kopalnictwo uranu w Polsce w latach 1948–1973, Wrocław 2010, 376 s.
Opracowanie składa się z ośmiu rozdziałów. W pierwszym opisano międzynarodowe i lokalne uwarunkowania powstania, rozwoju i likwidacji kopalnictwa rudy uranu w Polsce. Z jednej strony były to atomowy wyścig zbrojeń i zimna wojna, z drugiej dążenia do rozwoju w Polsce atomistyki, w tym przede wszystkim projekt budowy elektrowni atomowej. Rozdział drugi został poświęcony charakterystyce przedsiębiorstwa, które zajmować się miało działalnością poszukiwawczą i wydobywczą: opisano jego podległość, strukturę, lokalizację oraz majątek rzeczowy. Zwrócono także uwagę na utworzoną przy zakładach jednostkę organów bezpieczeństwa. Kolejny rozdział przedstawia zakres i efekty prowadzonych przez zakłady prac w zakresie poszukiwań rudy uranu. Kolejna część omawia działalność produkcyjną – wydobycie uranu, jego przetwórstwo na koncentrat, działalność uboczną a na koniec omówiono kwestię zbytu produkcji. Część piąta poświęcona została przedstawieniu sytuacji kadrowej oraz warunkom pracy – sposobom znajdowania pracowników, zmianom ich liczebności, warunkom płacowym i socjalnym (zakwaterowanie, wyżywienie, transport). Część szósta omawia kwestie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie wypadkowości, zagrożeń ze strony promieniowania jonizującego i zapylenia. Przedstawiono także organizację zakładowej służby zdrowia oraz podjęto próbę odtworzenia stanu zdrowia pracowników w oparciu o źródła i wspomnienia. Kolejna część dysertacji to opis działalności organów bezpieczeństwa w stosunku do pracowników zakładów R-1. Rozdział ósmy ma charakter podsumowania. Przedstawiono w nim proces likwidacji zakładów oraz dokonano próby oceny kopalnictwa rudy uranu w kontekście gospodarczym, społecznym i politycznym – miejsce w strukturze polskiego przemysłu, zagrożenie dla środowiska i ludzi (kwestie odszkodowań dla byłych pracowników), znaczenie dla lokalnej społeczności i radzieckiego programu atomowego. Zadano w końcu pytanie o rolę kwestii uranowych w stosunkach polsko-radzieckich po II wojnie światowej.
Fragment Wstępu
Książka jest laureatką konkursu na najlepszą publikację dotyczącąenergetyki jądrowej i jej wpływu na społeczeństwo, środowisko i gospodarkę. Konkursodbył się w ramach ogólnopolskiego programu współpracy spółki PGE EJ 1 zuczelniami wyższymi „Atom dla nauki" w 2013 r.
SPIS TREŚCI
Wstęp
Rozdział 1. Uwarunkowania
Rozdział 2. Charakterystyka przedsiębiorstwa – powstanie, struktura, rozwój
Powstanie i podległość Przedsiębiorstwa Państwowego „Kopalnie Kowarskie"
Partia komunistyczna przy „Kopalniach Kowarskich"
Organa bezpieczeństwa przy „Kopalniach Kowarskich"
Struktura organizacyjna przedsiębiorstwa „Kopalnie Kowarskie"
Lokalizacja zakładów
Inwestycje
Majątek rzeczowy przedsiębiorstwa
Gospodarka środkami trwałymi i obrotowymi w świetle zachowanych materiałów
Rozdział 3. Prace rewizyjne, poszukiwawcze i rozpoznawcze
Specyfika prac poszukiwawczych
Okres intensywnych poszukiwań (1948–1956)
Czas podsumowań (1957–1958)
Rozwiewanie złudzeń (1959–1965)
Wygaszanie działalności poszukiwawczej ZPR-1 (1966–1973)
Rozdział 4. Produkcja i zbyt
Produkcja podstawowa – wydobycie rudy uranu
Złoża i ich eksploatacja
Kopalnia „Staszic"
Produkcja koncentratu uranowego
Działalność poboczna
Zbyt produkcji
Rozdział 5. Zatrudnienie i warunki pracy
Kadra kierownicza i techniczna do połowy lat pięćdziesiątych
Wymiana kadr po 1955 r.
Werbunek pracowników
Partia a kadry
Wielkość zatrudnienia
Płace i inne świadczenia
Zakwaterowanie, wyżywienie, transport, kultura, akcja socjalna
Rozdział 6. Bezpieczeństwo i higiena pracy
Organizacja służb bhp do 1956 r.
Wypadkowość w latach 1948–1956
Przyczyny i rodzaje wypadków
Problem zapylenia i zagrożenie promieniowaniem jonizującym do 1956 r. Kompleksowa ocena stanu bhp z grudnia 1956 r.
Organizacja służby dozymetrycznej
Wyniki pomiarów promieniowania i działania zapobiegawcze
Zapylenie
Wypadkowość i higiena po 1956 r.
Organizacja i działalność służby zdrowia
Stan zdrowia pracowników kopalnictwa uranu w dokumentach i wspomnieniach
Rozdział 7. Działalność organów bezpieczeństwa
Działania prewencyjne
Działania ofensywne (rozpracowania operacyjne)
Rozdział 8. Podsumowanie
Likwidacja Zakładów Przemysłowych R-1
Kopalnictwo rudy uranu w strukturze polskiego przemysłu
Znaczenie dla polskiej gospodarki
Znaczenie lokalne zakładów
Skutki dla środowiska
Problem odszkodowań
Polskie kopalnictwo w radzieckim programie atomowym
Kopalnictwo uranu jako egzemplifikacja systemu uzależnienia
