Instytut Pamięci Narodowej Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego — Wrocław, 27 grudnia 2021 - Aktualności -

W obecności członka rodziny Antoniego Cebulskiego, Związku Piłsudczyków, przedstawicieli wojska i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego głos zabrał wicewojewoda dolnośląski Jarosław Kresa. Podkreślił on, że spotkamy się po raz pierwszy w Narodowym Dniu Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Następnie wystąpił Wojciech Trębacz naczelnik OBUWiM IPN we Wrocławiu. Wymienił on fakty związane z udziałem ludności Wielkopolski w powstaniu w tym skalę zaangażowania i  poświęcenia. Zaakcentował również nieczęsto wspominane represje jakie spadły na tych co wzięli udział w Powstaniu po wybuchu II wojny światowej, gdy znaleźli się na niemieckich, hitlerowskich listach proskrypcyjnych jako polscy patrioci. Damian Mrozek radny sejmiku Województwa Dolnośląskiego przedstawił burzliwą historię mogiły Antoniego Cebulskiego w czasach przedwojennych i po II wojnie światowej. Na zakończenie uroczystości zebrani złożyli okolicznościowe wiązanki i zapalili znicze pamięci.  

Według świadka na mogile pierwotnie stał dębowy krzyż z metalową emaliowaną tabliczką: „Hier ruht ein polnischer Aufstaender Anton Cybulski” z datą urodzin i śmierci. Nie ilustruje to jednak żadne zdjęcie z tego okresu. Prześladowania jakie dotknęły ludność polską zamieszkałą w Niemczech w latach trzydziestych, nie ominęły grobów, zwłaszcza związanych z krzewieniem kultury oraz patriotów. Dzięki jednemu z polskich harcerzy zbezczeszczenie grobu powstańca nabrało rozgłosu. Władysław Zarembowicz, wrocławianin najbardziej znany z walki o równe prawa dla Polaków, w 1937 r. (lub w 1934 r.) sfotografował niemiecki napis, jaki został umieszczony na mogile („einer der polnischen Banden”). W wyniku interwencji dyplomatycznej napis usunięto. Grób został przywrócony po wielu latach na polu gdzie spoczywają szczątki Powstańca. Został również uhonorowany w ramach projektu Ocalamy.

Antoni Cebulski, ur. 20.12.1896 r. w Nowinach, zmarł  03.02.1919 r.  we Wrocławiu, pochowany na Cmentarzu Osobowickim. Anton vel Antoni Cebulski był weteranem armii niemieckiej oraz Legionów Polskich w okresie I wojny światowej. Wziął udział w Powstaniu Wielkopolskim. Dwukrotnie ranny na początku 1919 roku dostał się niewoli i był leczony w szpitalu w Leśnicy oraz lazarecie fortecznym ówczesnej twierdzy Wrocław.