E-Księgarnia
24 października we Wrocławskim Centrum Kongresowym przy Hali Stulecia odbyło się uroczyste otwarcie wystawy Instytutu Pamięci Narodowej – „Kraj Rad. Fasada i terror”. Gośćmi specjalnymi wydarzenia byli:
- Samuel Bryan – syn Juliena Bryana, autora zdjęć prezentowanych na wystawie
- Tomasz Kizny – fotograf i dziennikarz, autor zdjęć, kurator wystawy w części poświęconej Gułagowi
- Tomasz Stempowski – kurator wystawy w części poświęconej ZSRR
„Kraj Rad. Fasada i terror” to unikalny projekt wystawienniczy, którego tematem jest skrajne oblicze Związku Sowieckiego. Dokumentalne zdjęcia, które znalazły się na wystawie, pokazują zarówno fasadę – oficjalny obraz życia w ZSRR – jak i ukrytą prawdę o sowieckim terrorze, której symbolem był Gułag. Na wystawę składają się zdjęcia wykonane w ZSRR w latach 1923–1956 oraz fotografie z lat 1990–2003, które dokumentują pozostałości po sowieckich łagrach.
Ekspozycja jest efektem zestawienia prac dwóch fotografów – Juliena Bryana oraz Tomasza Kiznego. Zdjęcia Amerykanina, Juliena Bryana, powstały podczas jego kilku wizyt w ZSRR, kiedy to otrzymał zgodę na przyjazd do Związku Sowieckiego i sfotografowanie życia codziennego jego mieszkańców. Tomasza Kizny natomiast, dotarł do unikalnych zdjęć z Gułagu, a także sam sfotografował pozostałości po łagrach w głębi dawnego ZSRR.
Tę odmienność narracji o rzeczywistości Związku Sowieckiego oddaje podział wystawy na dwie odrębne części: zewnętrzną – „Rosjanie i Sowieci”, ukazującą fasadowe oblicze ZSRR oraz wewnętrzną – „Gułag”, obrazującą sowiecki terror.
Wyjątkowość wystawy podkreśla fakt, że zdjęcia Juliena Bryana są częścią zasobu Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej. W latach 2010–2012 kolekcję 11 000 kopii cyfrowych fotografii, które Amerykanin wykonał podczas podróży po Polsce (w tym najsłynniejsze zdjęcia z okupowanej Warszawy), Związku Sowieckim i nazistowskich Niemczech, przekazał do IPN jego syn – Samuel.
Instytut Pamięci Narodowej już wcześniej docenił wartość historyczną prac obu fotografów. Julien Bryan i Tomasz Kizny swoimi pracami dawali świadectwo nie tylko ważnych wydarzeń historycznych, ale również losów ludności cywilnej, której codzienność była zdeterminowana największymi totalitaryzmami. W 2010 r. IPN wydał album „Oblężenie Warszawy w fotografii Juliena Bryana / Siege of Warsaw in the photographs of Julien Bryan” pod red. Jacka Zygmunta Sawickiego i Tomasza Stempowskiego, który prezentował unikalne fotografie oblężonej przez wojska niemieckie Warszawy w 1939 r., a szczególnie losy cywilnych mieszkańców stolicy Polski. Julien Bryan został również pośmiertnie nagrodzony Kustoszem Pamięci Narodowej (2012). W 2015 r. IPN oraz Fundacja Picture Doc wspólnie wydali nową, gruntownie poprawioną wersję albumu „Gułag” Tomasza Kiznego, w którym autor setkami przejmujących zdjęć dokumentalnych zilustrował warunki, w jakich żyli i pracowali skazańcy Gułagu.
Wystawa „Kraj Rad. Fasada i terror” będzie we Wrocławiu eksponowana przez miesiąc (od 24 października do 24 listopada br.), jest dostępna przez 7 dni w tygodniu w godzinach 8.00–18.00.
Wrocławskie Centrum Kongresowe przy Hali Stulecia, ul. Wystawowa 1, sala C-D
Wstęp wolny